GEMEENTE AMSTERDAM, STADSARCHIEF, PERSOONSKAART.

SCHAATSEN.NL:
EEN BOMMELDING VOOR HENNIE ROOS
Met flessen en sinaasappels gooien? Met een paraplu in het rond slaan? Een heuse bommelding? Wie dat leest denkt aan voetbal. In geen enkele andere sport is het supportersgeweld immers zo vanzelfsprekend geworden als in de 'nobele' voetbalsport. Toch is ook de schaatssport niet altijd vrij gebleven van opstootjes en rumoer. Vijfendertig jaar na dato onthulde Piet-Hein Roos dat zijn vader, scheidsrechter Hennie Roos, in 1971 zelfs met heuse bommeldingen te maken kreeg!

De aanleiding voor de commotie in 1971 was een van de meest merkwaardige incidenten uit de schaatsgeschiedenis. Zelfs voor wie het niet heeft meegekregen, moet het bekend zijn uit de overlevering. Jan Bols, na Ard&Keessie de coming man van het Nederlandse hardrijden, vergat bij het Europees kampioenschap in Heerenveen op zijn 5000 meter van baan te wisselen, reed een extra buitenbocht en benadeelde daarmee zichzelf, maar werd voor het oog van de camera door scheidsrechter Hennie Roos gediskwalificeerd.

Groter onrecht leek er die zaterdagmiddag op de nog onoverdekte, door regen en wind geteisterde Thialf-baan niet denkbaar. Een schaatser die zichzelf benadeelde door een extra buitenbocht te rijden, en desondanks na twee afstanden op de eerste plaats in het algemeen klassement stond, werd gediskwalificeerd! Het 20.000 koppige publiek begreep er niets van. En de gebeten hond was de scheidsrechter: Amsterdammer Hennie Roos, die vanwege zijn rechtlijnigheid toch al niet de populairste was in schaatsminnend Nederland.

Natuurlijk, Hennie Roos kon niet anders. In de reglementen staat overduidelijk dat een rijder die in de verkeerde baan finisht, gediskwalificeerd dient te worden. Een uitvlucht was niet mogelijk. Maar Hennie Roos was op die zaterdag in Thialf voor het eerst in zijn leven bang. Wat zal er gebeuren als de speaker aankondigt dat Jan Bols gediskwalificeerd is? Zullen de deels door jenever op de been gebleven, totaal verkleumde toeschouwers zich nog wel weten te beheersen? Roos maakte vervolgens de grootste fout uit zijn loopbaan: hij besloot om de diskwalificatie van Bols niet om te laten roepen. De officiële bekendmaking van de einduitslag van de 5000 meter bleef achterwege. De huldiging vond toch pas zondag plaats...

De truc van Roos leek aanvankelijk te lukken. Maar via journalisten, die natuurlijk wel op de hoogte waren, kregen supporters tijdens het verlaten van het stadion de beslissing te horen. In korte tijd gonsde het gerucht door de meute die het stadion verliet: Jan Bols gediskwalificeerd! Toen de officiële uitslagenlijst, die alleen onder de pers was verspreid, uitlekte, was het hek van de dam. Razende supporters namen bezit van het restaurant van Thialf en sloegen de boel kort en klein. Inderhaast opgeroepen agenten moesten er aan te pas komen om met gummiknuppels de tent te ontzetten. Voor de supporters was één ding duidelijk: scheidsrechter Hennie Roos was aartsvijand nummer één!

Verstopt in de jurytoren volgde Hennie Roos op de tweede dag van het EK stiekem de wedstrijd, zo bang was hij voor het woedende publiek.
Vijfendertig jaar is geheim gebleven wat er toen is gebeurd. Hennie Roos was reeds lang overleden en heeft er altijd over gezwegen. Maar zijn zoon Piet-Hein weet het nog als de dag van gisteren. "Mijn vader mocht zijn auto niet in, er zou een bom in liggen. Onzin natuurlijk, maar de politie heeft de auto eerst urenlang onderzocht. De volgende dag is er ook nog bij ons thuis een bommelding binnengekomen en moesten we een nacht in een hotel slapen. Krankzinnig als je er aan terugdenkt, maar zo erg waren de gemoederen toen verhit."

Het grootste deel van het publiek hoorde pas bij thuiskomst of in het hotel dat Bols was gediskwalificeerd. De woede werd opgespaard tot de volgende dag. Toen het publiek op de tweede dag van het EK weer in het stadion zat, durfde Roos zich niet op het ijs te vertonen. Verstopt in de jurytoren volgde hij stiekem de wedstrijd.

Toen de scheidsrechter zich niet liet zien, richtte de woede zich op Dag Fornaess, de Noor die na de diskwalificatie van Bols opeens eerste stond in het klassement. Al bij het betreden van het stadion werd Fornaess uitgefloten, maar dat niet alleen. Fornaess tientallen jaren later over dat incident: "Opeens stond er een oud vrouwtje met een paraplu voor m'n neus en die gaf me een klap op mijn kop. Een oud vrouwtje! Ik was totaal perplex, want al dat gedoe rond Jan Bols was grotendeels langs me heen gegaan. Maar het motiveerde me wel. Ik dacht: hier laat ik me niet door intimideren."

Toen Fornaess naar de start geroepen werd voor zijn 1500 meter, gierde er een striemend fluitconcert door het Thialf-stadion. Tijdens zijn race werden er sinaasappels en zelfs flesjes op het ijs gegooid. Extra politie patrouilleerde rond de ijsbaan om het publiek in de gaten te houden. Fornaess werd gelukkig niet geraakt en reed naar de winnende tijd. Over de finish gekomen balde hij zijn vuist en stak die triomfantelijk én licht provocerend in de lucht. De sfeer werd er niet beter op toen Bols, ondanks zijn diskwalificatie, op het ijs verscheen om zich door het publiek te laten toejuichen.

Na drie afstanden stond Fornaess zo ver voor op zijn grootste belagers Ard Schenk en Kees Verkerk dat de titel hem nauwelijks kon ontgaan. Onder aanhoudend boegeroep reed Fornaess op de tien kilometer zelfverzekerd naar de titel. Het is vervolgens een geluk bij een ongeluk dat Schenk en Verkerk als tweede en derde in het eindklassement Fornaess mochten flankeren op het podium, anders was de huldiging ook nog uit de hand gelopen. Het ervaren duo escorteerde Fornaess tijdens zijn ererondje en beschermde de Noor tegen het opdringerige publiek.

Toen iedereen veilig in de kleedkamer zat en het publiek morrend het stadion verliet, haalde ook Hennie Roos opgelucht adem: het toernooi zat erop en onder politiebegeleiding wist hij via de achteruitgang anoniem het stadion te verlaten.

Toch kreeg het toernooi nog een vervelende nasleep. Bij de Noorse ambassade in Den Haag kwam eveneens een bommelding binnen. Ook hier bleek sprake van loos alarm, maar het typeerde de nieuwe sfeer in de schaatswereld.

LEEUWARDER COURANT, D.D. 17 NOVEMBER 1981:
HENNY ROOS OVERLEDEN
AMSTERDAM - Op 79-jarige leeftijd is maandag in een ziekenhuis in Amsterdam schaatsofficial Henny Roos overleden. Roos was van 1967 tot 1977 bestuurslid van de Internationale Schaatsenrijders Unie (ISU) en maakte van 1959 tot 1967 deel uit van de Technische Commissie van de ISU.
Roos heeft een belangrijke rol gespeeld bij de aanleg van kunstijsbanen in Nederland. Als voorzitter van de Landelijke Technische Commissie van de KNSB bracht Roos met inschakeling van het CIOS een nieuw trainingssysteem tot stand. De op Terschelling geboren Roos was afkomstig uit de Nederlandse Vereniging tot Bevordering van het Hardrijden op de Schaats (NVBHS). In 1949 werd Roos lid van het hoofdbestuur van de KNSB, een functie die hij meer dan twintig jaar zou blijven vervullen.

IK BEN IN HET BEZIT VAN DE OVERLIJDENSADVERTENTIE UIT HET PAROOL:
ridder in de Orde van Oranje-Nassau
oud vice-president I.S.U.